شرط مقصد در قراردادهای گاز به چه معناست؟

شرط مقصد(Destination clause):

شرط مقصد به این معنی است که فروشنده به خریدار اجازه فروش محصول خریداری شده فقط در بازارهای خاص را می­دهد. این شرط به فروشنده اطمینان می­دهد که خریدار محصول خریداری شده را جهت رقابت با او در سایر بازارهایی که قلمرو فروشنده به شمار می­رود به فروش نخواهند رساند. به عبارت دیگر این شرط با ایجاد حاشیه اطمینان برای فروشنده و تفکیک بازارها از یکدیگر، فرصت استفاده از استراتژی تبعیض قیمت را برای فروشنده فراهم می­سازد. (منصورکیایی،۱۳۸۶ :۱۲۱- ۱۲۲) واقعیت این است که در قراردادهای با شرط مقصد، بخشی از توافق تقسیم ریسک بین خریدار و فروشنده حاصل می­شود و لذا فروشندگان در قبال اعمال این شرط سایر شروط قرارداد را متوازن­تر تنظیم­ می­کنند(منصورکیایی، ۱۳۸۶: ۱۲۸).

این شرط از جمله شروطی است که رقابت­پذیری صنعت گاز را به شدت تحت تاثیر قرار می­دهد زیرا طبق این شرط تولیدکنندگان، با اعمال قدرت بازاری خود خریداران، که اغلب شرکت­های بزرگ نفتی هستند، را محدود به عرضه گاز فروخته شده در بازارهای مورد توافق در قرارداد می­کنند. می­توان نشان داد که شرط مقصد در حالتی که هزینه­های حمل و کشش­های تقاضا در دو ناحیه متفاوت باشند منجر به برقراری مکانیزم تبعیض قیمت شده که افزایش سود را برای تولیدکنندگان به دنبال خواهد داشت. این شرط نه تنها از طریق قیمت بلکه کاهش تسویه­پذیری[۱] بازار گاز، رقابت را تحت تاثیر قرار داده و منجر به تشکیل ضمنی تبانی بین تولیدکنندگان می­شود. (منصورکیایی، ۱۳۸۵: ۲۶۸)

–        منصورکیایی اسحاق(۱۳۸۶)، اثر حذف شرط مقصد بر تابع سود فروشنده در قراردادهای بلندمدت گاز (ال.ان.جی)، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال ۴، شماره ۱۴، پاییز ۱۳۸۶، صص ۱۲۰- ۱۳۶٫