لزوم توجه به حقوق انگلستان در قراردادها

متاسفانه علی رغم شیوع بسیار زیاد، استفاده از حقوق انگلستان در قراردادهای نفتی، توجه چندانی در ایران به این رژیم حقوقی نمی شود. متخصصان حقوقی می دانند که رژیم حقوقی انگلستان با فرانسه متفاوت است لذا باید واژگان و مفاهیم و شروط این دو حوزه برای متخصصان مورد توجه و تامل کافی قرار گیرد، چرا که تشابه واژگان سبب می شود که اختلافات بسیاری در خود قراردادها به وجود آید. متاسفانه کتابهای خوبی فارسی چندانی در این زمینه وجود ندارد و در برخی از موارد، ترجمه های بسیار نامناسبی نیز ارائه شده است. در ادامه به یکی از مفاهیم حقوق انگلستان که مربوط به جبران خسارت است پرداخته می شود. منبع این مطلب کتاب حقوق قراردادها تالیف جیل پوول است. در مطلب زیر دیده می شود که به عنوان مثال، عدم النفع که در حقوق ایران قابل مطالبه نیست در حقوق انگلستان قابل مطالبه است که همین تفاوت می تواند مشکلات بسیاری را در صورت عدم توجه به وجود اورد.

هدف اصلی از جبران خسارت این است که طرفی که نقض تعهد شده است در حالت اول (در موقعیتی) قرار بگیرد که انگار نقض تعهد نشده است(performed as agreed). در این حوزه، 3 نوع منفعت مطرح می­شود: منفعت انتظاری، منفعت اتکایی و منفعت اعاده­ای:

   منفعت انتظاری(Expectation interest) چیست؟ منفعت متوقع- منفعتی است که در صورت  جبران ضرر ناشی از اجرایی نشدن انتظار و توقع منطقی حاصل شده از تعهد طرف مقصر به زیان دیده می رسد. مثلا فردی متعهد شده که خانه خود را به دیگری به مبلغی اجاره دهد و طرف دیگر با اطمینان به تعهد وی از جستجوی خانه دست کشیده است ولی در زمان مقرر، متعهد از تعهد خود سر باز می زند و به این طریق طرف مقابل زیان می بیند! چون توقع وی منطقی بوده قابل مطالبه است.

 منفعت اتکایی(Reliance interest) چیست؟منفعتی است که متعلق به زیان دیده است که به جهت تکیه منطقی او بر تعهد طرف مقصر از دست رفته است. در این نوع منفعت/ زیان فرد به واسطه اعتماد به فرد متعهد زمینه های دیگر نیز فراهم می کند ولی به سبب عدم ایفای تعهد توسط متعهد به طرف دیگر زیان فراوان وارد می شود مثلا فردی که دارای نقش خاص در تئاتر است یک روز قبل از اجرای تئاتر از ایفای تعهدش سر باز می زند و طرف دیگر که هزینه بسیار مثل دستمزد سایر بازیگران، هماهنگی سالن و … را کرده است ضرر می کند ضمن اینکه سود حاصل از اجرای تئاتر را نیز از دست داده است.

 منفعت اعاده ای (Restitution interest) چیست؟ منفعتی است که در صورت اعاده هزینه های تحمیل شده به زیان دیده که خود شخص مقصر نیز از بابت آن ها منتفع شده است به زیان دیده می رسد. یعنی متعهد علاوه بر اینکه از انجام تعهد سر باز زده، خودش نیز از این سر باز زدن تعهد منتفع شده ست که قابل مطالبه است.

]]>