زمانی که ارزیابی های مربوط به میدان تکمیل گردد،شرکت بین المللی نفتی بایستی تجاری بودن میدان را تعیین کند.بسیاری از قراردادهای بین المللی نفتی،تصمیم گیری در رابطه با تجاری بودن میدان را به شرکت بین المللی نفتی واگذار نموده اند.این شیوه منطقی است،چرا که شرکت بین المللی نفتی مسئول کامل هزینه ها و ریسک می باشد،اما شیوه ی مزبور همیشه نمی تواند همه ی اهداف کشور میزبان را برآورده سازد.شرکت بین المللی نفتی ممکن است بر آن باشد تا به علت پایین بودن مبلغ مقدار نفت و گازی که در اختیار خواهد داشت،به اکتشاف ادامه ندهد و این در حالی است که ممکن است از منظر کشور میزبان،اکتشاف منتج به نتیجه سود آوری شود.تلاش هایی در جهت تعیین معیارهای مربوط به تجاری بودن میدان صورت پذیرفته است.(مانند حداقل میزان تولید از یک چاه).اگرچه تجاری بودن میدان باید بر اساس سود آور بودن کل میدان تعیین گردد و نه فقط یک چاه.شرکت های بین المللی نفتی تمایل دارند که تا زمانی که در راستای توسعه میدان، ریسک و هزینه را فراهم می کنند ، حتی الامکان منعطف باقی بمانند و ابتکار عمل و تعیین تجاری بودن میدان را در اختیار داشته باشند.
به عنوان اولین قدم در پروسه ی تجاری بودن،قرارداد بین المللی نفتی مصر،((چاه تجاری )) را به صورت زیر تعریف می کند:
((اولین چاه با توجه به هر ویژگی زمین شناسی که بعد از تست کردن به مدت زمانی که کمتر از ۳۰ روز حفاری می گردد و چاه مزبور بایستی قابلیت این را داشته باشد که به صورت متوسط ۲۰۰۰ بشکه در روز تولید نماید.تاریخ اکتشاف چاه تجاری،تاریخی است که چاه مزبور کامل شده و بر اساس شروط فوق تست شده باشد.))
زمای که چاه مزبور تجاری قلمداد گشت، حقوق و تعهدات طرفین بر اساس قرارداد بین المللی نفتی به صورت زیر می باشد:
((بعد از اکتشاف تجاری،پیمانکار به حفاری یک یا چند چاه اضافی اقدام خواهد کرد تا از این طریق تعیین نماید که اکتشاف مزبور، قابلیت توسعه اقتصادی را دارد یا خیر؟که این امر با توجه به بازیابی مخازن،تولید،خطوط لوله،تجهیزات مورد نیاز آن و ترمینال،تخمین زدن قیمت نفت خام،و هر فاکتور تکنیکی و اقتصادی مربوطه انجام خواهد پذیرفت.در یک بازه ی زمانی مشخص پیمانکار بایستی به شرکت ملی نفت کشور میزبان اعلام کند که اکتشاف تجاری است یا خیر؟پس از آن شرکت ملی نفت کشور میزبان و پیمانکار یکدیگر را ملاقات کرده تا به بازبینی داده ها وبه توافق بر سر تجاری بودن میدان بپردازند.تاریخی که طرفین توافق می نمایند که اکتشاف تجاری به وقوع پیوسته است،تاریخ اکتشاف اتخاذ خواهد شد.))
این شیوه بر اساس ظرفیت تولید روزانه یک چاه می باشد که ساده است اما کاملا رضایت بخش نیست.بر اساس قراردادهای بین المللی نفتی مصر،شرکت های بین المللی نفت می توانند تجاری بودن میدان را بر اساس مقادیر کمتری از تولید روزانه در مقایسه با حداقل میزانی که در تعاریف آورده شده است،بیان کنند.
عبارت قرارداد مصر بدین مضمون می باشد:
((همچنین پیمانکار این حق را خواهد داشت که بیانیه مربوط به تجاری بودن را اعلام دارد،اگر بر طبق نظر وی،یک مخزن یا گروهی از مخازن به صورت گروهی و در مجموع شایستگی توسعه را داشته باشند.حتی اگر چاه یا چاه ها به تنهایی با توجه به تعریف چاه تجاری،تجاری نبوده باشند.))
تعریف اکتشاف تجاری را اکثر کشورهای میزبان در شروط کلی بیان می دارند،به این علت که نمی توان در سطح یک میدان نفتی ارتباط آشکاری بین تولید روزانه چاه و سود آوری آن ایجاد نمود.
براین اساس شرکت بین المللی نفتی می بایست بیانیه مربوط به تجاری بودن خود را بوسیله ی ارسال دقیق نقشه توسعه و تولید میدان برای تصویب کشور میزبان و در طول مدت اعطایی،ارسال نموده وتوجیه نماید.طرح مزبور بایستی بیش از هرچیز شامل این موارد باشد: مطالعه تولید میدان و مخازن،توسعه بهینه آن و طرح بهره برداری،انتخاب روش انتقال،ارزیابی اقتصادی ای که بیانگر تجاری بودن بهره برداری از میدان برای شرکت بین المللی نفتی باشد.اگر طرح توسعه و تولید تصویب گردد،شرکت بین المللی نفتی متعهد به اجرای عملیات بر اساس طرح توسعه مزبور می باشد.
لازم به ذکر است که در قراردادهای جدید نفتی موسوم به IPCنیز تعیین تجاری بودن میدان به شرکت بین المللی نفتی واگذار گردیده است.
این مطلب توسط آقای هاتف ستاری جهت درج در وب سایت، در اختیار ما قرار گرفته است.