مطلب میهمان: یادگیری فناورانه در صنعت نفت: مطالعه موردی فازهای توسعه‌ای میدان گازی پارس جنوبی

توسعه فناوری یکی از مهم ترین مباحثی است که در توسعه صنعت نفت مورد توجه است. معمولا کشورهای صاحب ذخایر نفتی مشکلاتی در امر فناوری دارند و از تجربه کشورهای دیگر – به ویژه مصرف کنندگان اصلی نفت- که به سبب تجارب بیشتر و برخورداری از توانمندی های فناورانه استفاده می کنند. تجربه اجرای مکرر پروژه های توسعه ای با حضور پیمانکاران خارجی در صنعت نفت نشان داده که یادگیری فناورانه در این صنعت از عملکرد مطلوبی برخوردار نبوده است. مقاله ای که در ادامه آورده شده است در ریشه یابی این مسأله به دنبال شناسایی عواملی است که بر عملکرد یادگیری فناورانه در نظام‌های فنی اجتماعی بزرگ تأثیرگذار هستند. مقاله با استفاده از نظریه پردازی داده بنیاد، مدل فرآیندی رخداد یادگیری در صنعت نفت را ترسیم و گلوگاه های موجود را شناسایی نموده است. نتایج مطالعات میدانی و شواهد تجربی حاصله از صنعت نفت نشان می‌دهد که رژیم نهادی صنعت نفت، سناریوهای یادگیری فناورانه در این صنعت را تضعیف می‌کند. این رژیم دچار یک قفل شدگی نهادی است که منجر به “هم تکاملی منفی” کنشگران اجتماعی فعال در این صنعت و نهایتاً تضعیف یادگیری فناورانه در آن می‌شود. هم تکاملی منفی منجر به تغییر استراتژی در طرف عرضه گردیده و در این وضعیت، تأمین کنندگان تلاش می‌کنند با اتخاذ استراتژی هایی که به تثبیت رژیم فعلی کمک می‌کند جایگاه رقابتی خود را در بازار حفظ کنند. این مسأله موجب غلبه و حاکمیت روتین‌های منسوخ فناورانه در بنگاه‌ها و نهایتاً شکست یادگیری فناورانه در صنعت نفت می‌گردد.

این مقاله که از رساله خانم دکتر میری مقدم مستخرج شده است در شماره تابستان ۱۳۹۴ نشریه سیاست علم و فناوری به چاپ رسیده است.

دریافت مقاله